• หน้าแรก
• โครงการพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
• โครงการอนุรักษ์สภาพป่าไม้
• โครงการฟาร์มตัวอย่างตามพระราชดำริ
• โครงการช่วยเหลือราษฎร
• โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่
• สถานีพัฒนาการเกษตรที่สูง
•    โครงการอนุรักษ์พันธุ์พืชและสัตว์    
• โครงการตามแนวพระราชดำริ
• โครงการพระราชดำริในพระบรมวงศานุวงศ์

โครงการพัฒนาเบ็ดเสร็จลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำปิงอันเนื่องมาจากพระราชดำริอำเภอจอมทอง  อำเภอฮอด  จังหวัดเชียงใหม่  และอำเภอบ้านโฮ่ง  จังหวัดลำพูน

ความเป็นมา

โครงการพัฒนาเบ็ดเสร็จลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำปิงอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอจอมทอง  อำเภอฮอด  จังหวัดเชียงใหม่  และอำเภอบ้านโฮ่ง  จังหวัดลำพูน ได้เริ่มดำเนินการตั้งแต่ปี พ.ศ. 2526 โดยศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ  ซึ่งอยู่ในความดูแลของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้เข้ามาดำเนินการทดลองเพาะปลูกดอกแกลดิโอรัส และพืชพันธุ์ไม้อื่น ๆ ในเขตพื้นที่บ้านโรงวัว หมู่ที่ 5 ตำบลแม่สอย อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ ได้พบว่า ราษฎรในพื้นที่โครงการมีความเป็นอยู่ที่ยากจน เนื่องจากสภาพดินฟ้าอากาศแห้งแล้ง ปริมาณน้ำฝนมีไม่เพียงพอต่อความต้องการเพาะปลูก และสภาพดินในพื้นที่มีคุณภาพต่ำ จนกระทั่ง ม.จ.จักรพันธ์เพ็ญศิริ จักรพันธ์ ได้เสด็จมาตรวจเยี่ยมการดำเนินงานของศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้มีราษฎรเข้ามาร้องเรียนเกี่ยวกับปัญหาที่ทำกิน ม.จ.จักรพันธ์เพ็ญศิริ จักรพันธ์ จึงได้นำปัญหาความเดือดร้อนของราษฎรดังกล่าวกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพิ่มเติม

ที่ตั้งโครงการและข้อมูลพื้นฐาน

ท้องที่ ตำบลแม่สอย  อำเภอจอมทอง  จังหวัดเชียงใหม่

วัตถุประสงค์ของโครงการ

1. เพื่อเสริมสร้างสภาพแวดล้อมในพื้นที่โครงการให้มีความอุดมสมบูรณ์
2. เพื่อแก้ไขปัญหาของราษฎร ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับปัจจัยพื้นฐานในด้านแหล่งน้ำ และที่ดินทำกิน
3. เพื่อยกระดับฐานะความเป็นอยู่ของราษฎรในพื้นที่โครงการให้สูงขึ้น สามารถดำรงชีพอยู่ได้ ตามความเหมาะสมของท้องถิ่น
4. เพื่อใช้เป็นที่ขยายผลการพัฒนาโดยนำผลจากการศึกษาของศูนย์การพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

เป้าหมายโครงการ

- ป้องกันดูแลรักษาป่ารอบพื้นที่โครงการฯ พื้นที่ 171,710 ไร่
- ดูแลรักษาพื้นที่ป่าไม้ที่มีสภาพสมบูรณ์ เป็นจำนวนเนื้อที่ 107,000 ไร่
- ฟื้นฟูสภาพป่าเสื่อมโทรมให้มีความอุดมสมบูรณ์ จำนวน 15,000 ไร่
- ฟื้นฟูแหล่งต้นน้ำให้มีความอุดมสมบูรณ์ จำนวน 1,000 ไร่
-ราษฎรมีพื้นที่ทำกินในท้องถิ่นของตนเอง มีแหล่งน้ำสำหรับทำการเกษตรและอุปโภค บริโภคได้ตลอดปี
- ราษฎรมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เกิดจิตสำนึกและหวงแหนต่อทรัพยากรธรรมชาติและป่าไม้ เกิดการอนุรักษ์และพัฒนาทรัพยากรป่าไม้และสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนตลอดไป

แผนการดำเนินงาน

1 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ 2550 งบกลาง โครงการอันเนื่องมาจาก พระราชดำริ แผนงานพัฒนาป่าไม้ จากสำนัก กปร. ดังนี้
      1.1 งานป้องกันรักษาป่า พื้นที่ 171,710 ไร่
      1.2 งานฟื้นฟูพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติ(ปลูกปรับปรุงระบบนิเวศนต้นน้ำ) เนื้อที่ 110 ไร่
      1.3 งานควบคุมไฟป่า (ทำแนวกันไฟ) 25 กม.
      1.4 งานอำนวยการและบริหารโครงการ
2 ได้รับการจัดสรรงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ 2550 แผนงานพัฒนาการป่าไม้อัน เนื่องมาจากพระราชดำริ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช
      2.1 บำรุงรักษาป่าไม้ใช้สอย(แปลงปลูกไม้ 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง) เนื้อที่ 200 ไร่
      2.2 ค่าตอบแทนใช้สอยและวัสดุ

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1 สามารถฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้และสภาพแวดล้อมในพื้นที่โครงการให้มีความอุดมสมบูรณ์
2 รักษาพื้นที่ป่าไม้ของโครงการฯ เนื้อที่ประมาณ 107,000  ไร่ ไว้ได้
3 ราษฎรมีที่ดินทำกินและมีแหล่งน้ำสำหรับทำการเกษตร และอุปโภคบริโภคได้ตลอดปี
4 ราษฎรในพื้นที่โครงการฯ ได้มีงานทำในท้องถิ่นของตนเองและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
5 นำผลการศึกษาจากศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ มาขยายผลให้เกิดประโยชน์อย่างเป็นรูปธรรม

งบประมาณ

1 งบปกติ                              จำนวน                 170,000                บาท
2 งบ กปร.                            จำนวน              1,522,600                บาท
3 งบอื่นๆ ระบุ                        จำนวน                          -                  บาท

ผลการดำเนินงาน

ลำดับ	ชื่อโครงการ/ที่ตั้ง	งานที่หน่วยราชการร่วมปฏิบัติ				ผลการดำเนินการ
		รายการปฏิบัติ			หน่วยนับ
1	โครงการพัฒนาเบ็ดเสร็จลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำปิง อันเนื่องมาจากพระราชดำริจังหวัดเชียงใหม่ อำเภอ จอมทอง   อำเภอฮอด และอำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน	1	กิจกรรมบำรุงรักษาสวนเดิมอายุ 2-6  ปี (แปลงไม้  3  อย่าง ประโยชน์ 4  อย่าง)		200 ไร่	1.1	บ้านห้วยม่วงฝั่งซ้าย หมู่ที่ 6 ตำบลแม่สอย อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ เนื้อที่ 50 ไร่
						1.2	บ้านห้วยส้ม หมู่ที่ 13 ตำบลแม่สอย อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ เนื้อที่ 50 ไร่
						1.3	บ้านห้วยสะแพด หมู่ที่ 9 ตำบลแม่สอย อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ เนื้อที่ 50 ไร่
						1.4	บ้านดงเย็น  หมู่ที่ 15 ตำบลบ้านแปะ อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ เนื้อที่ 50 ไร่
		2	กิจกรรมทำแนวกันไฟ		3 กม.	2.1	ทำแนวกันไฟพื้นที่ปลูกป่าปรับปรุงระบบนิเวศต้นน้ำ 300 ไร่ บ้านห้วยพัฒนา หมู่ที่ 13 ตำบลแม่สอย อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ ระยะทาง  3  กม.
		3	ปลูกปรับปรุงระบบนิเวศ		110 ไร่	3.1	ดำเนินการปลูกปรับปรุงระบบนิเวศ  จำนวน 110 ไร่
		4	งานป้องกันรักษาป่า		171,710 ไร่	4.1	ตรวจพบการกระทำผิด    4   คดี ผู้ต้องหา   6    คน    ไม้กระยาเลย 22 ท่อน ปริมาตร 1.62 ลบ.ม.,ไม้กระยาเลย แปรรูป 76 แผ่น ปริมาตร 0.822  ลบ.ม. ไม้ไผ่รวก 240 ลำ ตรวจยึดพื้นที่ 12 - 0 - 21 ไร่
						4.2	ตรวจสอบพื้นที่ทำกินและหลักหมุดแนวเขตรับผิดชอบ 51  แปลง
						4.3	ประชาสัมพันธ์ด้านป่าไม้และวัตถุประสงค์โครงการฯ ให้ผู้นำ หมู่บ้านและราษฎรรับทราบและเข้าใจ  217  ครั้ง
						4.4	ปฏิบัติงานมวลชนสัมพันธ์ ร่วม กิจกรรมปลูกป่ากับชุมชนในท้องถิ่น   5  ครั้ง
		5	อบรม ราษฎรอาสาสมัครพิทักษ์ ป่า(รส.ทป.)		3 รุ่นๆ ละ 100 คน	5.1	ราษฎรบ้านเด่นสารภี  ม.6 ต.บ้านตาล อ.ฮอด จ.เชียงใหม่
						5.2	ราษฎรบ้านห้วยสะแพด  ม.9 ต.แม่สอย อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
						5.3	ราษฎรบ้านห้วยพัฒนา  ม.13 ต.แม่สอย อ.จอมทอง  จ.เชียงใหม่
						5.4	ราษฎรบ้านห้วยม่วงฝั่งซ้าย  ม.6 ต.แม่สอย อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
						5.5	ราษฎรบ้านห้วยฝาง ม.8  ต.แม่สอย    อ.จอมทอง  จ.เชียงใหม่
						5.6	ราษฎรบ้านมะควัด ม.12  ต.แม่สอย อ.จอมทอง  จ.เชียงใหม่
						5.7	ราษฎรบ้านโรงวัว  ม.5 ต.แม่สอย อ.จอมทอง  จ.เชียงใหม่
						5.8	ราษฎรบ้านท่ากอม่วง  ม.10 ต.แม่สอย อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
						5.9	ราษฎรบ้านใหม่สารภี  ม.4 ต.แม่สอย อ.จอมทอง  จ.เชียงใหม่
						5.10	ราษฎรบ้านดงเย็น  ม.15  ต.บ้านแปะ อ.จอมทอง  จ.เชียงใหม่
						5.11	ราษฎรบ้านหนองบัว   ม.18  ต.แม่สอย อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
						5.12	ราษฎรบ้านสบแจ่มฝั่งซ้าย ม.11  ต.บ้านแปะ อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
						5.13	ราษฎรบ้านบวกห้า  ม.18 ต.บ้านแปะ อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
		6	งานควบคุมไฟป่า			6.1.1	ประชาสัมพันธ์เคลื่อนที่  30  ครั้ง
		6.1	ประชาสัมพันธ์ ป้องกันไฟป่า
						6.1.2	ป้ายประชาสัมพันธ์    75   ครั้ง
		6.2	การศึกษาและ  ฝึกอบรม			6.2.1	ให้การศึกษา    17  ครั้ง
						6.2.2	จัดกิจกรรมวันรณรงค์ให้ปลอดควันพิษจากไฟป่า  1  ครั้ง
		6.3	การปฏิบัติงานดับ  ไฟป่า			6.3.1	สำรวจพื้นที่ปฏิบัติงาน 187,500  ไร่
						6.3.2	เตรียมพนักงานดับไฟป่า  37  คน อุปกรณ์และเครื่องมือ ดับไฟป่า  จำนวน  3  ชุด
						6.3.3	จัดทำแนวกันไฟ  50  กิโลเมตร(แนวกันไฟรอบหมู่บ้าน 25 กม.)
						6.3.4	จัดการเชื้อเพลิง  6,300  ไร่
						6.3.5	ตรวจป้องกันการลักลอบเผาป่า  187,500  ไร่
						6.3.6	ปฏิบัติงานดับไฟป่า  72  ครั้ง เนื้อที่  491  ไร่

 

ปัญหาอุปสรรค/แนวทางแก้ไข

- พื้นที่มีสภาพแห้งแล้ง ปริมาณน้ำฝนค่อนข้างน้อยไม่ตรงตามฤดูกาล
- สภาพดินเป็นดินร่วนเหนียว ร่วนเหนียวปนกรวด หรือเป็นดินลูกรัง มีการระบายน้ำได้ดีหรือดีเกินไป มีการชะล้างหน้าดินสูง เป็นอุปสรรคต่อการเพาะปลูก
- มีการตัดไม้ใช้สอยในป่า (ไม้ไผ่) เพื่อใช้ประโยชน์ในครัวเรือน และทำการเกษตร - ลำห้วยสาขาในพื้นที่ของโครงการฯ อยู่บนพื้นที่ที่มีความลาดชันสูง กระแสน้ำมีความรุนแรง ไหลกัดเซาะตะกอนดินลงมาทับถมอ่างเก็บน้ำและพื้นที่ทำกินของราษฎร
แนวทางแก้ไขปัญหา
- ปลูกฟื้นฟูสภาพป่าให้มีความอุดมสมบูรณ์ โดยนำชนิดพันธุ์ไม้ที่มีศักยภาพในการฟื้นฟูและปรับปรุงบำรุงดิน ได้แก่ กระถินยักษ์ ขี้เหล็กบ้าน และชนิดพันธุ์ไม้ถิ่นเดิมที่สามารถเจริญเติบโตได้ดีในท้องถิ่น ได้แก่ สะเดา ขะเจ๊าะ เป็นต้น เพื่อรักษาสภาวะแวดล้อม ความชุ่มชื้น และป้องกันการชะล้างหน้าดิน
- ส่งเสริมการปลูกหญ้าแฝกในบริเวณพื้นที่ที่มีความลาดชัน สองข้างลำห้วยรอบอ่างเก็บน้ำ หรือพื้นที่ไร่นา ที่ทำกินของราษฎรที่มีความลาดชัน เสี่ยงต่อการกัดชะหน้าดิน เพื่อรักษาความชุ่มชื้นให้กับพื้นที่ ป้องกันตะกอนดินไหลทับถมแหล่งน้ำ และพื้นที่ทำกินของราษฎร
- ส่งเสริมให้มีการปลูกไม้ใช้สอยภายในชุมชน ครัวเรือน และหัวไร่ปลายนาที่ทำกินของราษฎร ได้แก่ ไผ่รวก ไผ่ซาง ไผ่บง กระถินยักษ์ สะเดา ยูคาลิปตัส กระถินเทพา กระถินณรงค์ เป็นต้น เพื่อใช้ประโยชน์ก่อสร้างโรงเรือน การทำการเกษตร และทำฟืนทำถ่านเป็นเชื้อเพลิงภายในครัวเรือน ป้องกันการลักลอบตัดไม้ในป่ามาใช้ประโยชน์
- จัดทำฝายต้นน้ำเพื่อชะลอความรุนแรงของกระแสน้ำในลำห้วย ป้องกันดินตะกอนไหลลงมาทับอ่างเก็บน้ำ และพื้นที่ทำกินของราษฎร ตลอดจนรักษาความชุ่มชื้นในบริเวณพื้นป่าสองข้างลำห้วย ส่งเสริมให้กล้าไม้และลูกไม้ให้สามารถเจริญเติบโตได้ดี

หน่วยงานหลัก

สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 16       

หน่วยงานร่วมโครงการ

1 กองอำนวยการโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ กองพลพัฒนาที่ 3
2 สำนักชลประทานที่ 1 กรมชลประทาน
3 หน่วยจัดที่ดิน กรมที่ดิน
4 กรมพัฒนาที่ดิน